Mezopotamya'ya can suyu  veren Fırat ve Dicle nehirlerinin anayurdu, onlarca medeniyetin ev sahibi, Türkiye  gibi  üç tarafı sularla çevrili bir huzur yarım adası, bereketli topraklar,  Anadolu kültürüyle yoğrulmuş aziz şehir, Elazığ…  Nam-ı diğer Elaziz! 

Doğu Anadolu'nun batısında,  Yukarı Fırat Havzasında yer alan Elazığ, il sınırları içindeki arkeolojik buluntulara göre tarihi geçmişi  M.Ö 10.000  yıllarındaki Paleolitik dönemlere kadar uzanmaktadır. Günümüzden 4.000 yıl öncesinde dahi  yazılı kaynaklarda adı İşuva olarak geçen kadim bir yerleşim bölgesidir. Yüzölçümü 9.378 km2  olup merkez ilçesiyle birlikte 11 ilçe ve 547 köyden oluşmaktadır. 2022 yılı verilerine göre merkez ilçe nüfusu 451.029 kişi, toplam nüfusu ise 591.497 kişiden oluşmaktadır. Rakımı ortalama 1067 metredir. Karasal iklim hüküm sürmektedir. Kuzey, batı ve güneybatı olmak üzere üç tarafı  Keban ve Karakaya baraj gölleriyle çevrili olup  ayrıca güneydoğusunda doğa harikası bir göl olan Hazar Gölü bulunmaktadır. En yüksek dağı,  2347 m yükseklikteki Hazarbaba Dağı’dır. Tarım ve hayvancılığında yaygın olarak yapıldığı, bakır, krom ve mermer gibi zengin yeraltı rezervlerini barındıran  mümbit  topraklara sahiptir.

Günümüz modern Elazığ şehrinin atası, şehir merkezinin 6 km kuzeyinde yer alan Harput antik yerleşkesidir. Şehirleşme anlayışının 19. yüzyılın başlarında  değişmesi ve zamanla ortaya çıkan farklı ihtiyaçlar nedeniyle 1834 yılından itibaren  şehir merkezi Harput'tan günümüzdeki  yerine  taşınmış  ve   o dönemki adıyla Mamuretul Aziz şehri doğmuştur.  Mamuretul Aziz Osmanlı Padişahı  Sultan Abdulaziz'e atfen Aziz'in mamur ettiği yani imar edip güzelleştirdiği  şehir manasına kullanılmıştır. 1937 yılında Mustafa Kemal Atatürkün ilimizi ziyaretlerinde şehrin adını azığı bol anlamında El-azık olarak değiştirmiş daha sonra ise TBMM kararıyla Elazığ olarak kullanıla gelmiştir.

Elazığ'da Gezilecek Yerler
İl sınırları içerisinde bulunan tarihi eser, anıt ve eserlerin çoğu Harput'ta bulunmaktadır. Tarih boyunca önemli bir yerleşim yeri olan Harput, gözde şehirlerden biri olmuştur. Ancak kentleşme felsefesiyle birlikte şimdiki adı Elazığ olan yeni bir yerleşim alanına taşınmıştır. 

Tarihi  Harput Kalesi, Harput antik kentinin güneydoğusunda, Elazığ ovasına hakim bir konumdadır. Bu tarihi kalenin Urartu uygarlığı döneminde yapıldığı bilinen bir gerçektir. Kale tarihi belgelerde belirtildiği gibi Romalılar, Bizanslılar ve Araplar tarafından fethedilmiştir. Meryem Ana Kilisesi,  Harput Kalesi'nin sol tarafında yer almaktadır. MS 179 yılında inşa edilmiştir. Bu kilise Kızıl Kilise, Süryani Kilisesi ve Yakubi Kilisesi olarak da bilinmektedir.

Ulu Cami Harput'ta Artuklu Hükümdarı Fahrettin Karaslan tarafından MS 1156/1157 yılında yaptırılmıştır. Anadolu'nun en eski ve önemli yapıları arasındadır.

Sara Hatun Camii (Sara Hanım Camii) Cami, 15. yüzyılda Akkoyunlu Hükümdarı Bahadır Han'ın annesi Sara Hatun tarafından yaptırılmıştır. Caminin şerefesi taş işçiliğinin en güzel örneklerindendir. Külliye olarak inşa edilmiş olmasına rağmen günümüzde sadece cami bölümü ayaktadır. Cimsit Hamamı, Sara Hatun Camii bitişiğinde bulunan Osmanlı dönemi yapısıdır.

Kurşunlu Cami Osmanlı Dönemi camilerinin Harput'taki en güzel temsilcisidir.

Elazığ'ın en önemli mağarası, Harput'un kuzeydoğusunda, Elazığ'a 11 km uzaklıkta bulunan Buzluk Mağarasıdır. Mağara, Keban Barajı manzaralıdır. Mağaranın jeomorfolojik özelliklerinden kaynaklanan iklim koşulları ve hava sirkülasyonu nedeniyle yaz aylarında mağarada doğal olarak buz tabakaları, dikitler ve sarkıtlar oluşmaktadır. Kışın sıcak hava sirkülasyonu nedeniyle ise buz oluşturmaz. Mağaranın büyük bir çökme sonucu üst üste yığılan kayalardan oluştuğu düşünülmektedir.

Hazar Gölü, Elazığ'ın doğal güzelliğini yansıtmaktadır. İlin güneydoğusunda, merkeze 25 km uzaklıkta yer alan göl, 22 km uzunluğunda ve 86 km² alana sahip tektonik bir göldür.

Kültür & Eğlence
Elazığ, Türkiye'nin en zengin halk oyunları koleksiyonlarından birine sahiptir. Dünya çapında mum Dansı olarak bilinen Çaydaçıra, Elazığ-Harput kültürünün en popüler halk oyunudur. İğne işçiliği, halı dokumacılığı, bakırcılık kentte yaygın olan eserler arasındadır.

Dağ, av ve kış turizmi, doğa turizmi açısından kenti ön plana çıkarmaktadır. Kentin güneyinde 2.347 metre yüksekliğindeki Hazarbaba Dağı ve doğusunda 2.171 metre yüksekliğindeki Mastar Dağı, dağ ve doğa tutkunları için uygun yerlerdir. Hazarbaba Dağı'nda bulunan Hazarbaba Kayak Merkezi kayak yapmaya elverişlidir. Ayrıca şehirde avcılık ve balıkçılık da yaygındır. Hazar Gölü yaz turizmi ve kampçılık açısından da popülerdir.

Ne Alınır?
Yanınızda rahatlıkla taşıyabileceğiniz orcik ve pestil, dut unu, orcik şekeri, çedene kahvesi veya yörenin üzüm ve cevizlerinden üretilen lezzetli buzbağı şarabını görmeden, hatta almadan şehirden dönmezsiniz. El işlemeleri, yöresel halılar, havsız halılar, bakır işlemeler ve renkli pamuklu yazmalar yöreye özgü ürünlerdendir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elazığ Gezi Rehberi
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Elazığ Tanıtım Filmleri
Fotoğraflarla Fırat Üniversitesi
Fırat Üniversitesi Tanıtım

Tüm ayrıntılar ve bağlantılar web sayfasının üst menüsünde bulunmaktadır: usbes2023